راهنمای جامع تعویض مفصل شانه | علل، انواع، مراحل، مزایا، عوارض، مراقبتها و هزینه 1400

شانه مفصل مهم و آسیب پذیر بدن می باشد که به دلایل مختلفی ممکن است دچار درد، تورم و همچنین محدودیت های حرکتی شود. هنگامی که مفصل شانه دچار تحلیل و فرسایش شود و یا بر اثر تصادفات و سوانح دیگری از جمله فعالیت های سنگین و مکرر ورزشی دچار آسیب در نواحی تاندون روتاتور کاف و پارگی حاد این تاندون ها شود، بعد از تکمیل دوره فیزیوتراپی، پزشک ارتوپدی اقدام به جراحی به روش های مختلف می کند. این جراحی ها با توجه به شرایط مفصل شانه انجام شده و به بهبود شانه کمک می کنند. در این مقاله شما را با جراحی تعویض مفصل شانه، علل انجام آن، انواع، هزینه، عوارض و همچنین نکات مراقبت قبل و بعد از جراحی آشنا خواهیم کرد.

 جراحی تعویض مفصل شانه چیست؟

زمانی که مفصل پرتحرک شانه دچار آسیب های حاد و مزمنی شود و این آسیب ها با عوارضی بسیار شدید از جمله درد و محدودیت های حرکتی و ناتوانی عملکردی در انجام فعالیت های روزمره همراه گردد و همچنین مراحل تمرین درمانی و فیزیوتراپی نیز به طور کامل انجام شده باشد و هیچ بهبودی صورت نگرفته باشد، پزشک ارتوپدی اقدام به جراحی تعویض مفصل کرده و با تعویض مفصل آسیب دیده و قرار دادن مفصل مصنوعی به جای آن، موجب بهبود وضعیت بیمار، بهبود و درمان درد و همچنین اختلالات ایجاد شده در شانه بیمار شده و در نهایت به بازگشت عملکرد با کیفیت تر شانه کمک خواهد کرد. تعویض مفصل شانه، نوعی عمل جراحی شبیه به تعویض مفصل زانو می باشد. در این جراحی سر استخوان بازو با مفصلی مصنوعی جایگزین می گردد. شانه نیز مانند زانو، عضوی بسیار حساس و مهم در بدن بوده که نیاز به مراقبت های بسیاری دارد. 

جراحی تعویض مفصل شانه برای چه کسانی لازم است؟

جراحی تعویض مفصل برای همه افراد مناسب نبوده و معمولا در صورتی انجام می گیرد که مفصل شانه، غضروف های مفصلی و همچنین تاندون های روتاتورکاف به شدت آسیب دیده باشند و دچار تحلیل رفتگی و یا پارگی حاد شده باشند. در این وضعیت بیمار درد مزمن و حادی داشته و ممکن است دچار محدودیت حرکتی مفصل شانه شود و نتواند به خوبی شانه خود را بالا بیاورد. در این حالت بعد از گذراندن دوره های درمانی فیزیوتراپی و تمرین درمانی، پزشک متخصص ارتوپدی جراحی تعویض مفصل شانه را برای بیمار تجویز می کند. چرا که در این حالت تحلیل و فرسایش مفصل قابل درمان نبوده و فقط باید تعویض مفصل و جایگذاری مفصل مصنوعی صورت بگیرد.

علل جراحی تعویض مفصل شانه

جراحی تعویض مفصل شانه به دلیل مشکلات حاد و مزمن شانه از جمله درد، محدودیت حرکتی شانه، ناتوانی و ضعف شدید شانه و دیگر اختلالات آزار دهنده ایجاد شده در اثر آسیب و بیماری های خاص انجام می گیرد. آسیب ها و بیماری های حاد مربوط به شانه که برای درمان نیاز به جراحی تعویض مفصل دارند، عبارتند از:

1. آرتروز

   یکی از عارضه های شایع که در صورت حاد بودن موجب از بین رفتن مفصل شانه شده و برای درمان آن تنها راه حل فرد انجام جراحی تعویض مفصل شانه خواهد بود، آرتروز یا همان تحلیل رفتگی و فرسایش مفصل شانه و غضروف های آن می باشد.

2. روماتیسم

   روماتیسم مفصلی نیز از دیگر عوارضی است که باعث از بین رفتن مفصل و از کار افتادگی و ناتوانی شانه شده و برای درمان آن در صورت حاد بودن حتما باید جراحی تعویض مفصل صورت بگیرد.

3. بدجوش خوردن و یا جوش نخوردن شکستگی ها

   بعد از شکستگی شانه معمولا در صورتی که استخوان جوش نخورده باشد و یا بد جوش خورده باشد، موجب سایش مفصل و غضروف ها شده و به تدریج به تحلیل و از بین رفتن مفصل ختم می شود. در این حالت نیز فرد برای بهبود شانه و انجام فعالیت های خود، به جراحی تعویض مفصل نیاز خواهد داشت.

4. پارگی های حاد روتاتورکاف

   تاندون های عضله روتاتورکاف شانه از مهم ترین و اصلی ترین تاندون های شانه بوده و اگر دچار آسیب هایی از جمله پارگی های حاد و شدید شوند، ممکن است به جراحی تعویض مفصل شانه نیاز داشته باشند.

5. جراحی های ناموفق

   جراحی ناموفق شانه از جمله جراحی تعویض کامل مفصل که ممکن است با لق شدن و گشاد شدن پروتز مصنوعی همراه باشد، نیاز به جراحی مجدد تعویض مفصل دارد.

هزینه جراحی تعویض مفصل شانه

همواره یکی از دغدغه های افراد در رابطه با درمان بخش هزینه های بوده که البته در جراحی این هزینه سنگین تر بوده و معمولا قبل از اقدام به جراحی فرد بیمار به دنبال تهیه هزینه جراحی و یافتن مکانی مطمئن برای جراحی شانه خود می باشد. جراحی تعویض مفصل شانه به روش ها و تکنیک های مختلفی انجام گرفته و عوامل و فاکتورهایی بر روی هزینه جراحی این جراحی ها تاثیر گذار می باشند. اصلی ترین و مهم ترین این عوامل در تعیین هزینه جراحی تعویض مفصل شانه عبارتند از:

1. نوع مرکز درمانی (دولتی و یا خصوصی)

   بخش مهمی از هزینه های جراحی شانه به روش های مختلف تعویض مفصل، به امکانات رفاهی، خدماتی، پزشکی مرکز درمانی تعلق دارد. از آنجایی که مراکز خصوصی معمولا به صورت ویژه و با امکانات بیشتر و بهتری به بیماران کمک می کنند، نسبت به مراکز دولتی از هزینه بیشتری برخوردار می باشند.

2. جراح

   تخصص جراح و همچنین مهارت و درصد موفقیت های او در انجام جراحی های تعویض مفصل شانه می تواند در نتیجه جراحی و همچنین افزایش هزینه جراحی نیز تاثیر بسزایی داشته باشد. البته بعضی از جراحان با توجه به شریط اقتصادی بیمار درصدی از حق زحمت و جراحی خود را به عنوان تخفیف در نظر گرفته و دریافت نمی کنند.

3. بیمه

   مراکز درمانی متفاوت با بیمه های متفاوتی قرار داد بسته و در صورتی که بیمه بیمار مطابق با بیمه بیمارستان باشد، طبق تعرفه شرکت بیمه درصدی از هزینه جراحی را بیمه تقبل کرده و در نتیجه از هزینه بیمار کاسته خواهد شد.

4. بستری

   بعد از جراحی تعویض مفصل، چندین روز بیمار در بیمارستان تحت نظر قرار گرفته و بستری می شود. بابت هر شب بستری مبلغی به هزینه نهایی جراحی اضافه شده که در مراکز دولتی این مبلغ بسیار کمتر از مراکز خصوصی می باشد.

5. نوع جراحی

   روش جراحی در تعیین هزینه بسیار تاثیر گذار می باشد چرا که در جراحی های متفاوت از دستگاه ها و تجهیزات خاص و متفاوتی استفاده شده و همچنین میزان زحمت کادر پزشکی، زمان جراحی و استفاده از اتاق عمل متغیر می باشد. در صورتی که روش جراحی سخت و سنگین باشد، جراحی طولانی تر شده و این موضوع بر روی هزینه نهایی جراحی تاثیر بسزایی خواهد داشت.

6. خدمات پزشکی قبل و بعد از جراحی

   قبل و بعد از جراحی پزشک برای مطلع شدن از شرایط بیمار و چکاپ وضعیت سلامت بیمار یکسری آزمایشاتی انجام داده که هر کدام از این آزمایش ها نیز مبلغی را به هزینه جراحی اضافه می کنند. همچنین مصرف داروها و دیگر تجهیزات مورد نیاز از جمله بریس، شانه بند و... نیز موجب افزایش هزینه می شود.

7. نوع پروتز

   نوع پروتز در هزینه جراحی تاثیر بسزایی داشته و تقریبا بخش مهمی از هزینه جراحی تعویض مفصل شانه مربوط به پروتز شانه می باشد.

تشخیص و ارزیابی ارتوپدی

پزشک، ممکن است شما را برای ارزیابی دقیق به یک جراح ارتوپدی ارجاع دهد تا مشخص شود آیا می توانید از این جراحی بهره مند شوید یا خیر. متخصص ارتوپدی به خوبی به بررسی و ارزیابی این موضوع می پردازد و برای تشخیص درست، روش های زیر را به کار می گیرد:

1. در ابتدا به بررسی سابقه پزشکی پرداخته می شود تا اطلاعاتی کافی درباره سلامت عمومی شما به دست بیاید. همچنین سوالاتی در زمینه میزان درد شانه و توانایی عملکرد شما مطرح می گردد.
2. در ادامه با معاینه بدنی، ثبات و قدرت شانه را ارزیابی می کند.
3. اشعه ایکس به تعیین میزان آسیب در شانه شما کمک می کند. این تصاویر می توانند از دست دادن فضای طبیعی مفصل بین استخوان ها، پهن شدن یا بی نظمی در شکل استخوان و قطعات شل غضروف یا استخوان را نشان دهند که ممکن است در داخل مفصل شناور باشد.
4. تست های دیگر برای تعیین وضعیت استخوان و بافت های نرم شانه شما وجود دارند. ممکن است گاهی اوقات آزمایش خون، اسکن تصویربرداری با تشدید مغناطیسی (MRI) یا اسکن استخوان نیز لازم باشند.
5. جراح ارتوپدی، نتایج ارزیابی شما را بررسی می کند و درمورد اینکه آیا جایگزینی مفصل شانه، بهترین روش برای تسکین درد و بهبود عملکرد شما است، بررسی خواهد کرد. سایر گزینه های درمانی، از جمله داروها، تزریقات، فیزیوتراپی یا انواع دیگر جراحی نیز، مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت.

انواع جراحی تعویض مفصل شانه

جراحی تعویض مفصل شانه به شکل های متفاوتی و با توجه به میزان آسیب دیدگی شانه انجام می شود. انواع روش های جراحی به صورت تعویض مفصل شانه عبارتند از:

1. تعویض نیمی از مفصل شانه

   این روش جراحی به دو حالت انجام می گیرد که در هر دو حالت فقط بخشی از مفصل شانه تعویض شده و به جای همان بخش جایگزینی پروتز صورت می گیرد. این دو حالت عبارتند از:

   • همی آرتروپلاستی میله دار

     در این حالت از جراحی تعویض نیمی از مفصل شانه، با توجه به شرایط بیمار ممکن است پزشک فقط گوی مفصل را تعویض کند و به جای آن پروتز مناسب جایگذاری کند. به این روش جراحی همی آرتروپلاستی گفته شده که از روش های سنتی جراحی تعویض مفصل شانه می باشد. جراح در این روش سر استخوان بازو را برداشته و با گوی فلزی میله دار تعویض می کند. این جراحی زمانی انجام می گیرد که سر شانه به شدت و به طور حاد دچار آسیب شده باشد، ولی کاسه آن سالم باشد.
     بیشتر بدانید: این جراحی برای افرادی مناسب است که با وجود ابتلای شدید به آرتزوز همچنان غضروف درون کاسه ای سالمی دارند. همچنین افرادی که دچار پارگی های شدید روتاتورکاف هستند و یا مفصل شانه به شدت آسیب پذیر و ضعیف دارند، نیز می توانند از این روش جراحی استفاده کنند.

   • همی آرتروپلاستی سطحی

     در این حالت جراح فقط غضروف روی مفصل گوی شکل شانه را با یک پروتز بدون میله تعویض می کند. این جراحی برای بیمارانی که کاسه و غضروف مفصلی سالم دارند و یا هیچ ترک خوردگی و شکستگی در ناحیه سر شانه و یا تنه شانه آن ها وجود ندارد، مناسب می باشد.
     بیشتر بدانید: این روش جراحی برای افراد و بیماران جوان و فعال بسیار مناسب بوده و بر خلاف جراحی تعویض کامل مفصل شانه که در آن امکان بروز خطرات احتمالی که از جمله گشاد شدن پروتزها بعد از جراحی وجود داشته، کاملا مطمئن بوده و بعد از جراحی، فرد دچار گشاد شدن پروتز نمی شود.

2. تعویض کامل مفصل شانه

   جراحی به روش تعویض مفصل شانه به صورت کامل بیشتر در مواقع انجام می شود که بیمار دچار آرتروز شدید و حاد شده باشد و تقریبا ک مفصل شانه دچار تحلیل رفتگی و فرسایش شده باشد و فرد دیگر قادر به فعالیت و حرکت شانه نباشد. در این روش جراح یک گوی فلزی کاملا صیقل شده را که به یک میله متصل بوده و داخل یک کاسه پلاستیکی قرار دراد برداشته و بعد از برداشتن مفصل آسیب دیده شانه، آن را جایگزین مفصل می کند
   بیشتر بدانید: در جراحی تعویض مفصل شانه، پروتزهای استفاده شده ابعاد و سایز های مختلفی داشته و ممکن است توسط سیمان در استخوان قرار بگیرند. البته گاهی نیز با اعمال فشار می توان مفصل را در استخوان جا انداخت. اگر استخوان های بیمار به حد کافی مستحکم نباشند، جراح پروتزهای غیر سیمانی را استفاده کرده و در صورت نرم بودن استخوان ها از روش سیمان استخوان برای جایگذاری مفصل مصنوعی یا پروتز در استخوان استفاده خواهد کرد. همچنین در اکثر موارد از کاسه تمام پلاستیکی که به وسیله سیمان جایگذاری می شود نیز استفاده می کند. البته در صورتی که غضروف های کاسه طبیعی مفصل سالم باشند، استخوان ها سست و بی کیفیت باشند و یا تاندون های روتاتورکاف دچار آسیب جبران ناپذیر شده باشند، استفاده از پروتزهای کاسه ای به هیچ عنوان توصیه نمی شود.

3. تعویض معکوس کامل مفصل شانه

   یکی دیگر از روش های جراحی تعویض مفصل که به صورت معکوس انجام می گیرد، تعویض معکوس کامل مفصل شانه می باشد. در این جراحی جراح جای کاسه و گوی مفصل را تعویض کرده و گوی را به قسمت استخوان کتف متصل می کند. سپس کاسه را در سر استخوان بازو قرار می دهد. این جراحی به بیماران کمک می کند تا بتوانند برای جابه جایی و بلند کردن اجسام از عضله دلتایی شانه به جای روتاتورکاف پاره شده استفاده کنند.
   بیشتر بدانید: این جراحی برای افرادی که دچار پارگی کامل روتاتورکاف شده اند و در ناحیه بازو و آرنج خود احساس شعف و ناتوانی شدید دارند و همچنین افراد مبتلا به آرتروز شدید و آرتروپاتی و یا کاسن که قبلا جراحی ناموفق تعویض مفصل شانه انجام داده اند مناسب می باشد.

مراحل تعویض مفصل شانه

روش های جراحی بسته به نیاز بیمار و ترجیحات جراح می توانند متفاوت باشند، اما به طور کلی می توانیم مراحل این جراحی را به شرح زیر بیان کنیم:

1. در ابتدا فشار خون، ضربان قلب، دمای بدن و میزان اکسیژن رسانی بیمار قبل از شروع جراحی بررسی می شود.
2. مرحله ی بعدی بیهوشی می باشد. به طور معمول، بیمار بیهوشی عمومی دریافت می کند. متناوباً، به برخی از بیماران، بیهوشی موضعی، داده می شود تا احساس بازو و اطراف شانه را مسدود کند. نوع بیهوشی که بیمار دریافت می کند خیلی زودتر از جراحی، تصمیم گیری می شود.
3. در ادامه، جراح برشی به طول تقریبی 6 اینچ ایجاد می کند که از بالا و جلو شانه شروع می شود و در امتداد عضله دلتوئید خم می شود. سپس جراح، بافت های عمیق تری از جمله یکی از تاندون های روتاتور کاف را برای ورود به مفصل شانه برش می دهد.
4. سپس، بالای استخوان بالای بازو که سر استخوان بازو نامیده می شود، از جیب کتف یا گلنوئید جدا می شود.
5. جراح، گردن استخوان بازو ( ناحیه زیر سر گردن استخوان بازو) را بررسی می کند. جراح از ابزاری به نام استئوتوم برای از بین بردن خارهای استخوانی که ممکن است در نتیجه آرتروز بر روی گردن استخوان بازو ایجاد شده است، استفاده می کند. در ادامه جراح از اره استخوان، برای برداشتن سر استخوان بازو استفاده می کند.
6. جراح، استخوان بازو را برای ساقه مصنوعی آماده می کند. ساقه استخوان بازو یک شافت فلزی باریک و مخروطی است که چند اینچ در داخل استخوان بازو قرار دارد. قسمت بالای این ساقه برای نگه داشتن یک گل مصنوعی طراحی شده است که جایگزین سر طبیعی استخوان بازو می شود. سپس، جراح از ابزاری خاص به نام reamer برای صاف و شکل دادن سوکت شانه (گلنوئید) و آماده سازی آن برای پروتز استفاده می کند. سوکت مصنوعی یا پروتز گلنوئید، معمولاً از پلی اتیلن ساخته می شود و دارای طراحی صاف و کمی مقعر برای تسهیل حرکت با سر استخوان بازو مصنوعی است. یک سوکت جدید معمولاً توسط چند گیره کوتاه یا یک لبه صاف و صاف به نام پیچ (که به شکل دریچه قایق است) پشتیبانی می شود. گیره یا دلمه در استخوان طبیعی قرار می گیرد. پروتزها ممکن است با سیمان استخوان به استخوان طبیعی بچسبند یا ممکن است اجزای بدون سیمان باشند.
7. پس از محکم شدن ساقه استخوان بازو، یک گلوله مصنوعی موقتی به قسمت بالایی آن متصل می شود. قبل از تعیین اندازه نهایی، از اندازه های مختلف توپ موقت برای آزمایش پایداری اتصال جدید استفاده می شود.
8. سر استخوان بازو مصنوعی دارای شکل و اندازه متناسب با آناتومی موجود بیمار است و به طور خاص برای حرکت با سوکت مصنوعی طراحی شده است. مدل دقیق انتخاب شده براساس برنامه ریزی جراح و مشاهدات قبل از جراحی در طی جراحی است.
9. جراح توپی موقت را به سوکت جدید وارد کرده و شانه را به اطراف حرکت می دهد و بررسی می کند که مفصل شانه به راحتی حرکت می کند و از جای خود خارج نمی شود.
10. سپس جراح مفصل را جابجا کرده، جز component موقت یا آزمایشی را برداشته و پروتز نهایی را به آن متصل می کند. جراح توپ را به سوکت جدید وارد می کند و دوباره از نظر سهولت حرکت و دررفتگی بررسی می کند.
11. در نهایت، عضله و سایر بافت های نرم بریده شده ترمیم شده و برش پوست، بخیه زده شده یا به هم متصل می شود.
12. پس از جراحی، ممکن است بیمار در حالی که بیهوشی جراحی از بین رفته است، برای مشاهده به اتاق بهبودی منتقل شود. پس از آن، بیمار ممکن است برای مابقی مدت اقامت خود در بیمارستان به اتاق بیمارستان منتقل شود. بسیاری از بیماران قبل از ترخیص یک یا دو شب را در بیمارستان می گذرانند، اگرچه این رقم بسته به شرایط متفاوت است.

تعویض مفصل شانه برای چه افرادی مناسب نیست؟

همواره تمام بیماران کاندیدای مناسبی برای تعویض مفصل شانه نمی باشند، از جمله افرادی که عضله دلتوئید خود را از دست دادند و یا افرادی که محدودیت های حرکتی شدیدی در قسمت شانه خود ندارند. متخصص ارتودپدی دارای مهارت و با تجربه تا حد امکان از روش های غیر تهاجمی مانند فیزیوتراپی و یا استفاده از دارو های خاص، کمک گرفته و سعی می کند تا نیاز به جراحی را کاهش دهد.

عوارض جراحی تعویض مفصل شانه

جراحی تعویض مفصل از جراحی های سنگین شانه بوده و بعد از جراحی معمولا بیماران با عوارضی مواجه خواهند شد، که البته این عوارض موقت بوده و با مراقبت و بعد از مدتی از بین می روند، اما در صورت عدم توقف آن ها و یا تشدید آن ها باید حتما به پزشک مراجعه شود. این عوارض عبارتند از:

1. عفونت

   یکی از عوارض اصلی و مهمی که ممکن است طی جراحی تعویض مفصل شانه اتفاق بیفتد، ورود میکروب در حین جراحی به داخل بافت های محل جراحی شده می باشد که معمولا بعد از گذشت چندین هفته تا چندین ماه از جراحی به صورت عفونت و همواره با درد و تورم بیش از حد شانه نمایان می شود. حتی در مواردی شدیدتر ترشح عفونی و تب نیز اتفاق می افتد.

2. تب

   تب از علائم وجود عفونت بوده که معمولا بعد از جراحی های تعویض مفصل شانه به صورت خفیف و یا شدید اتفاق می افتد و در صورت شدید بودن آن حتما باید به پزشک مراجعه شود.

3. لق شدن مفصل

   لق شدن فصل شانه و پروتز مصنوعی از دیگر عوارضی است که در تعویض کامل جراحی شانه اتفاق افتاده و بعد از مدتی دچار شل شدگی و درد مفصل شانه بیمار می شود که در این حالت باید به صورت مجدد جراحی صورت بگیرد.

4. دررفتگی مفصل

   همان گونه که مفصل طبیعی شانه دچار دررفتگی می شود، مفصل مصنوعی نیز می تواند دچار این عارضه شود. در صورتی که این اتفاق بیشتر از یک مرتبه تکرار شود، باید مجددا مفصل مصنوعی را تعویض کرد.

5. آسیب های عروقی و عصبی

   یکی از آسیب های احتمالی در زمان جراحی تعویض مفصل شانه که گاهی ممکن است از اشتباهات جراح به حساب آید، آسیب رساندن به یکی از قسمت های عصبی و یا عروق خونی می باشد. به دنبال این اتفاق ممکن است شانه دچار درد و ناراحتی های دیگری از جمله اختلالات حرکتی شود. البته این عارضه بیشتر موقتی بوده و در صورت دائمی بودن آن احتمال آسیب دیدگی شدید عصب و عروق دیگر وجود خواهد داشت که باید جهت درمان آن در اسرع وقت به پزشک مراجعه شود.

6. درد

   درد از عوارضی است که به صورت طبیعی و به دلیل بازسازی و ترمیم مفصل شانه بعد از جراحی تعویض مفصل اتفاق افتاده و موجب ناراحتی بیمار می شود. این درد معمولا موقت بوده و بعد از مدتی از بین می رود، اما در صورت تشدید آن، باید حتما به پزشک مراجعه شود.

مدیریت درد بعد از تعویض مفصل شانه

پس از جراحی، مقداری درد احساس خواهید کرد. این یک قسمت طبیعی از روند بهبود است. پزشک و پرستاران برای کاهش درد شما کار می کنند که می تواند به شما کمک کند تا سریعتر از جراحی بهبود یابید. معمولا دارو ها برای تسکین درد کوتاه مدت بعد از جراحی تجویز می گردند. انواع مختلفی از داروها برای کمک به کنترل درد در دسترس است، از جمله مواد افیونی، داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) و بی حس کننده های موضعی. احتمال دارد که پزشک شما، از ترکیبی از این داروها به منظور بهبود و تسکین درد و همچنین به حداقل رساندن نیاز به مواد افیونی استفاده کند. توجه داشته باشید که اگرچه مواد افیونی به تسکین درد پس از جراحی کمک می کنند، اما مواد مخدر هستند و می توانند اعتیاد آور باشند. وابستگی به مواد افیونی و مصرف بیش از حد آن به یک موضوع مهم بهداشت عمومی در ایالات متحده تبدیل شده است. استفاده از مواد افیونی فقط طبق دستور پزشک بسیار مهم است. به محض بهبود درد، مصرف مواد افیونی را متوقف کنید. اگر در طی چند روز از زمان جراحی شما شروع به بهبود نکرده است، با پزشک خود صحبت کنید. مدیریت درد قسمت مهمی از بهبود شما است. فیزیوتراپی به زودی پس از جراحی آغاز می شود و هنگامی که درد کمتری احساس می کنید، می توانید زودتر حرکت کنید و سریعتر قدرت خود را پس بگیرید. اگر درد بعد از عمل مشکلی ایجاد کرد با پزشک خود صحبت کنید.

اقدامات قبل از جراحی تعویض مفصل شانه

برخی از اقدامات مهمی که قبل از جراحی باید انجام بگیرد، عبارتند از:

• شب قبل از جراحی حتما خوب استراحت کنید و ۸ ساعت خواب مفید را داشته باشید.
• قبل از جراحی آب ننوشید.
• قبل از جراحی نباید چیزی بخورید و باید ناشتا باشید.
• مصرف برخی از دارو ها باید تا حدود دو هفته قبل از جراحی متوقف شوند. بنابراین باید پزشک خود را در جریان هر دارویی که مصرف می کنید، قرار دهید.
• هر علائمی که قبل از جراحی دارید، مانند سرما خوردگی را به اطلاع پزشک خود برسانید.

مراقبت های بعد از تعویض مفصل شانه

موفقیت جراحی شما تا حد زیادی به این بستگی دارد که در چند هفته اول پس از جراحی از دستورات جراح ارتوپدی در خانه پیروی کنید. در اینجا برخی از بایدها و نبایدهای معمول هنگام بازگشت به خانه آورده شده است:

1. از بازو برای هل دادن خود به سمت بالا در رختخواب یا از صندلی استفاده نکنید زیرا این کار به انقباض شدید عضلات نیاز دارد.
2. برنامه تمرینات خانگی که برای شما تجویز شده را دنبال کنید. ممکن است لازم باشد تمرینات را 2 تا 3 بار در روز و به مدت یک ماه یا بیشتر انجام دهید.
3. زیاده روی نکنید! اگر درد شانه شما قبل از جراحی شدید بود ، تجربه حرکت بدون درد ممکن است شما را به فکر بیندازد که می توانید کارهای بیش از حد مجاز را انجام دهید. استفاده بیش از حد از شانه ممکن است منجر به محدودیت شدید در حرکت شود.
4. در 2 تا 4 هفته اول پس از جراحی ، چیزی سنگین تر از یک لیوان آب را بلند نکنید.
5. کمک بخواهید. اگر از خانه پشتیبانی ندارید، ممکن است پزشک شما بتواند نمایندگی یا مراکز درمانی را به شما پیشنهاد دهد.
6. از قرار دادن بازو در هر موقعیت افراطی ، مانند مستقیم بیرون به پهلو یا پشت بدن، برای 6 هفته اول پس از جراحی خودداری کنید.
7. ۵ روز بعد از جراحی با تجویز پزشک پانسمان را عوض کرده و محل زخم را با مواد ضدعفونی کننده شست و شو داده و ضدعفونی کنید.
8. تا شش هفته بعد از جراحی هرگز نباید از وان آب داغ یا استخر استفاده کنید.
9. بعد از گذشت هفته اول، حتما کارهای شخصی سبک خود را خودتان انجام دهید تا مفصل مصنوعی به خوبی جا افتاده و فعالیت کند. (با این کار از اسپاسم عضلانی و خشکی و تنبلی مفصل شانه نیز جلوگیری خواهد شد.)
10. هنگام خواب بین بدن و بازوی خود یک بالش نرم قرار داده و یک بالش کوچک نیز زیر آرنج دست قرار دهید تا گردش خون بهتر انجام شده و درد، تورم و التهاب آرنج کاهش یابد. حتی توصیه می شود هنگام خواب از گردن آویز استفاده کرده و شانه را به صورت آویزان نگه دارید.
11. در صورت مشاهده ترشح عفونی از زخم حتما بعد از گذشت ۵ روز به پزشک مراجعه کنید.
12. تا جای ممکن در دو هفته اول از لباس های آسان پوش، زیپ دار و دکمه دار استفاده کنید.
13. فعالیت های بدنی را خیلی زود شروع نکنید و حتما قبل از هر ورزشی ابتدا به فیزیوتراپیست مراجعه کرده و طبق نظر و صلاح دید او عمل کنید.
14. انجام نرمش های فعال و غیرفعال با تجویز فیزیوتراپیست و طبق برنامه تنظیم شده موجب جلوگیری از اسپاسم، درد، تورم و همچنین بهبود عملکرد شانه می شود.
15. هنگام خوابیدن هرگز بر روی شانه جراحی شده نخوابید و سعی کنید به صورت صاف دراز بکشید.
16. تا ۴ هفته بعد از جراحی شانه هرگز رانندگی نکنید.
17. مراجعه به پزشک جهت چکاب وضعیت مفصل مصنوعی و شانه را فراموش نکنید و جهت بررسی وضعیت شانه بعد از جراحی هر چند وقت یک بار تا زمانی که بهبود کامل حاصل شود، به پزشک مراجعه کنید.

سوالات متداول

1. دوره نقاهت بعد از جراحی تعویض مفصل شانه چه مدت طول می کشد؟

   بیمار بعد از جراحی حدود ۱ الی ۳ روز در بیمارستان بستری و تحت نظر بوده و سپس در صورت تشخیص پزشک، مرخص می شود. در هفته اول و دوم بیمار قادر به انجام کارهای شخصی و سبک خود از جمله تعویض لباس، غذاخوردن، مسواک زدن و.... بوده و تقریبا حدود ۲ تا 4 هفته اول جراحی باید از اسلینگ استفاده کند. همچنین برای بهبود وضعیت درد و تورم، عملکرد بهتر شانه و جلوگیری از اسپاسم های عضلانی بعد از جراحی شانه، تمرین درمانی و فیزیوتراپی را طبق برنامه فیزیوتراپیست انجام داده و در صورت عدم وجود آسیب جدید به تدریج بهبود یافته و می تواند به فعالیت های خود ادامه دهد.

2. قبل از جراحی تعویض مفصل چه کارهایی باید انجام شود؟

   قبل از جراحی تعویض مفصل شانه نیز اقداماتی انجام می گردد که بر روی نتیجه جراحی و داشتن جراحی آسان تر و مطمئن تر، اثر به سزایی می گذارد. این اقدامات عبارتند از:

   1. انتخاب جراح و متخصص ماهر و با تجربه ارتوپدی

      جراح با تجربه در جراحی های خود موفق تر بوده و احتمال خطا و اشتباه کمتری در تشخیص عارضه و جراحی دارد. بنابراین انتخاب جراح بسیار در نتیجه نهایی جراحی تاثیرگذار خواهد بود.

   2. انجام آزمایشات لازم

      معمولا بیمار باید قبل از جراحی آزمایشاتی از جمله آزمایش خون، نوار قلب، آزمایش ادرار، عکس برداری از شانه و قفسه سینه، اکوی قلب و... انجام دهد تا وضعیت سلامت او کاملا بررسی شود.

   3. قطع داروهای مصرفی ضد انعقاد خون

      در صورتی که فرد مشکلات خونی داشته و یا از داروهای ضد انعقاد خون از جمله آسپرین، پروفن و... استفاده می کند، یک هفته قبل از جراحی باید مصرف این داروها را متوقف کند. چرا که در غیر صورت ممکن است در حین جراحی و یا بعد از آن دچار خونریزی و عدم توقف خونریزی شود.

   4. پرهیز از مصرف آنتی بیوتیک

      چند روز قبل از عمل بیمار نباید از هیچ آنتی بیوتیکی استفاده کند، چرا که این دارو موجب رقیق شدن خون و افزایش خونریزی در حین جراحی می شود.

   5. عدم مصرف دخانیات و الکل

      از آنجایی که ممکن است بیمار به بیماری های عفونی، ویروسی از جمله سرفه، سرماخوردگی، کرونا و سایر عوارض مبتلا باشد، مدتی قبل از جراحی بهتر است از مصرف دخانیات پرهیز شود تا بهبود سریع تر انجام بگیرد. در غیر این صورت ممکن است دوران نقاهت بعد از جراحی طول بکشد و بیمار با مشکل روبه رو شود. همچنین ۱ الی ۲ هفته قبل از جراحی نباید از نوشیدنی الکل دار استفاده کرد.

   6. شرح تمامی اطلاعات پزشکی به پزشک

      بیمار باید در صورت وجود هرگونه ناراحتی، حساسیت دارویی و همچنین بیماری، قبل از جراحی به پزشک خود اطلاع دهد و پزشک را از وضعیت سلامت خود کاملا آگاه سازد.

   7. فیزیوتراپی قبل از جراحی

      قبل از جراحی باید حتما آموزش های لازم بعد از جراحی توسط فیزیوتراپیست به بیمار و مراقب او داده شود و همچنین برای آسان تر بودن جراحی با تجویز پزشک اقدامات فیزیوتراپی بر روی شانه اعمال گردد.

3. تعویض کامل مفصل شانه مناسب چه افرادی است؟

   در رابطه با این روش جراحی باید گفت، تعویض مفصل کامل شانه، برای افرادی مناسب است که با اینکه دچار عارضه استئوآرتریت هستند، تاندون های روتاتورکاف آن ها سالم می باشد. می توان اینطور نتیجه گرفت که سالم بودن تاندون های روتاتورکاف از مهم ترین فاکتور برای انجام جراحی تعویض مفصل شانه به صورت کامل می باشد.

4. نتایج جراحی تعویض کامل شانه چیست؟

   جراحی تعویض شانه برای تسکین درد بسیار موفقیت آمیز است. اکثر بیماران از میزان تسکین درد بسیار راضی هستند. با این حال ، این تعویض های شانه کامل نیستند و ممکن است هنگام تغییر هوا یا فعالیت های بیش از حد، کمی درد بگیرید. دامنه حرکت و عملکرد را می توان با این جراحی بهبود بخشید، اما میزان تغییر نسبت به تسکین دردف کمتر قابل پیش بینی است. اینکه چقدر حرکت افزایش می یابد، به عوامل زیادی بستگی دارد. به طور کلی اکثر بیماران از نتایج جراحی خود بسیار راضی هستند.

5. آیا توانبخشی بعد از تعویض مفصل شانه لزومی دارد؟

   یک برنامه توانبخشی دقیق و برنامه ریزی شده، برای موفقیت در تعویض شانه بسیار مهم است. شما معمولاً بلافاصله پس از عمل جراحی درمانی ملایم را شروع می کنید. جراح یا فیزیوتراپیست شما یک برنامه ورزشی در منزل برای تقویت شانه و بهبود انعطاف پذیری در اختیار شما قرار می دهد.

6. تصمیم گیری درباره انجام جراحی تعویض شانه به چه صورت است؟

   یک پزشک و بیمار باید در مورد ساییدگی و پارگی شانه و همچنین سبک زندگی بیمار، امیدها و انتظارات و خطرات احتمالی جراحی صحبت کنند. یک بحث صریح می تواند به بیمار کمک کند تا تشخیص دهد که آیا جراحی تعویض شانه سنتی انتخاب مناسبی است یا خیر و چه زمانی باید زمانبندی شود. اگر بیمار ترجیح دهد که جراحی نشود، پزشک می تواند تمریناتی را برای انجام کارها و همچنین فعالیت هایی برای جلوگیری از آن که می تواند به حفظ روتاتور کاف و سایر بافت های نرم حمایت کننده اطراف مفصل شانه کمک کند، پیشنهاد کند.