جراحی ترمیمی مچ پا

مقرون به صرفه ترین و ایمن ترین روش جراحی برای درمان آسیب های مفصل مچ پا چیست و چگونه انجام می گیرد؟
یکی از مفاصل پرتحرک پا، مفصل مچ پا بوده که هموراه به دلایل مختلفی دچار اسیب می شود. گاهی این آسیب ها به صورت خفیف اتفاق می افتند و گاهی آنقدر حاد هستند که برای درمان به جراحی نیاز دارند. البته جراحی ها انواع متفاوتی دارند و با توجه به وضعیت آسیب دیدگی مچ پا و ناحیه آسیب دیده انجام می گیرند. یکی از این جراحی ها، جراحی ترمیمی مفصل مچ پا یا همان جراحی آرتروسکوپی می باشد. باید گفت این جراحی از مقرون به صرفه ترین روش های جراحی بوده که معمولا عوارض خاص و خطرناکی ایجاد نمی کند. در این مقاله شما را با آسیب های مهم مفصل مچ پا، جراحی آرتروسکوپی، مزایا، چگونگی انجام آن، هزینه، عوارض و ... آشنا خواهیم کرد و به سوالات شما جواب خواهیم داد.

آرتروسکوپی مفصل مچ پا چیست؟

یکی از انواع جراحی های ترمیمی مفصل مچ پا که به منظور ترمیم و بازسازی مفصل آسیب دیده و بافت های آسیب دیده مچ پا و همچنین بازگشت عملکرد پا انجام می گیرد، جراحی آرتروسکوپی می باشد. این روش معمولا یا اولین گزینه انتخابی جراح برای درمان وضعیت مفصل مچ پا بوده و یا در مرحله ای که عارضه به صورت پیشرفته و حاد اتفاق افتاده باشد، انجام می گیرد. اگر اولین گزینه انتخابی باشد، مانع از بروز آسیب های بیشتر در مفصل مچ پا می شود و در صورتی که آخرین گزینه باشد نیز، به بهبود سریع تر وضعیت بیمار کمک خواهد کرد. این جراحی ها در نواحی تاندون ها، رباط ها، عصب، استخوان ها و... انجام گرفته و به درمان عوارض و اختلالات ایجاد شده در این نواحی کمک می کند.

آسیب های مفصل مچ پا

یکی از مفاصل پا که همواره به دلیل فشار در طی فعالیت های مختلف و همچنین تحمل وزن بدن دچار آسیب های خفیف، متوسط و یا شدید و حادی می شود، مفصل مچ پا می باشد. این مفصل شامل بخش های مختلفی از جمله استخوان ها، رباط ها، بافت های عصبی، غضروف ها بوده که هر کدام از این بخش ها می توانند دچار آسیب شوند. رایج ترین آسیب های مفصل مچ پا عبارتند از:

1. شکستگی مچ پا

   یکی از آسیب های شایعی که در مفصل پا اتفاق می افتد، شکستگی استخوان های مفصل پا می باشد. این شکستگی می تواند در استخوان درشت نی یا تیبیا، نازک نی یا فیبولا و همچنین استخوان قاپ که داخل قوزک پا واقع شده است، اتفاق بیفتد.

2. آرتروز

   ساییدگی و فرسایش غضروف و مفصل مچ پا از دیگر عوارض و آسیب هایی است که می تواند به دلایل مختلفی در مچ پا اتفاق بیفتد و موجب اختلالات حرکتی، عملکردی و همچنین بروز درد و تورم شدید در مچ پا شود.

3. ناپایداری فصل مچ پا

   ناپایداری یا همان لق شدن مفصل مچ پا به حالتی گفته می شود که مفصل مچ پا به دلیل کشیدگی و پارگی رباط ها، به صورت مکرر از جایگاه اصلی خود خارج شود. این اتفاق می تواند ناشی از یک پیچ خوردی شدید، فشارهای مکرر طی فعالیت های ورزشی، بیماری های مادرزادی و.... باشد.

4. آرترو فیبروز

   یکی از عوارض دیگری که می تواند موجب ناراحتی مچ پا شود، آرتروفیبروز یا همان خشکی و درد شدید مفصل مچ پا می باشد که با اسکار یا جای زخم همراه است. این عارضه برای شناسایی و درمان بافت های اسکار و جای زخم به جراحی آرتروسکوپی مفصل مچ پا نیاز دارد.

5. عفونت

   یکی دیگر از عوارض و آسیب های ایجاد شده در مفصل مچ پا به دلیل بروز عفونت های ناشی از بورسیت بوده که می تواند منجر به ناراحتی شدید مچ پا شود و جان بیمار را تهدید کند.

6. سینوویت

   استفاده بیش از حد از مفصل مچ پا مخصوصا در ورزشکاران و بالرین ها می تواند موجب التهاب و تورم بافت های پوشاننده نرم سینوویال شوند که به دنبال این آسیب مچ پا دچار درد و تورم شدید شده و حتی ممکن است دچار آرتریت های التهابی شود.

7. آسیب های تاندون آشیل

   یکی از آسیب های مهم مفصل مچ پا که منجر به ناراحتی هایی از جمله، درد، تورم، اختلالات حرکتی و .. می شود، آسیب هایی از جمله پارگی شدید تاندون آشیل، تاندونیت و التهاب و ورم تاندون آشیل می باشد.

جراحی آرتروسکوپی مفصل مچ پا برای چه کسانی مناسب است؟

کسانی که به یکی از عوارض و آسیب های مربوط به مچ پا از جمله آسیب های تاندون ها و رباط های مچ پا (پارگی حاد)، شکستگی استخوان های مچ پا، گیر افتادگی شدید مچ پا، آرتروز شدید و حاد مچ پا و.... مبتلا هستند و بعد از مراجعه به پزشک و انجام بررسی های لازم و همچنین مراجعه به کلینیک فیزیوتراپی اگر همچنان در وضعیت خود بهبودی احساس نکنند، برای بهبود وضعیت خود به جراحی آرتروسکوپی مچ پا نیاز خواهند داشت. همچنین افرادی که به صورت حاد و مزمن دچار این عوارض و آسیب ها می شوند، نیز جهت ترمیم و بازسازی رباط ها، تاندون ها، مفصل و بهبود کلی عملکرد مچ پا، تسکین دردهای مزمن و حاد و جلوگیری از آسیب های شدیدتر... به جراحی ترمیمی یا آرتروسکوپی مچ پا نیاز خواهند داشت.

هزینه جراحی آرتروسکوپی مفصل مچ پا

بخش مهمی که همواره از دغدغه های مهم بیماران می باشد، مربوط به محاسبه هزینه جراحی است. باید گفت هزینه جراحی آرتروسکوپی مفصل مچ پا مانند سایر جراحی ها و همچنین درمان ها، طبق فاکتور و عواملی محاسبه شده و بین روش های جراحی، هزینه مناسب و مقرون به صرفه ای دارد. مهم ترین عوامل و فاکتورهایی که در تعیین هزینه جراحی آرتروسکوپی مفصل شانه نقش دارند، عبارتند از:

1. نوع مرکز درمانی (خصوصی و یا دولتی)

   هزینه مراکز خصوصی نسبت به مراکز درمانی دولتی بیشتر بوده، چرا که این مراکز به طور ویژه و با امکانات خدماتی، رفاهی و درمانی بیشتری به بیمار رسیدگی می کنند.

2. بیمه

   بعضی از مراکز درمانی ممکن است با بیمه مورد نظر بیمار قرار داد نداشته باشند، در نتیجه باید قبل از جراحی اطلاعات لازم را در رابطه با بیمه و بیمارستان مورد نظر خود کسب کنید. معمولا بیمه های متفاوت طبق تعرفه شرکتی خود مبالغ متفاوتی از درصد کل هزینه جراحی را تقبل کرده و می پردازند.

3. بستری

   مدت زمان بستری، بستری و عدم بستری نیز در هزینه های جراحی آرتروسکوپی مچ پا موثر می باشد. معمولا در جراحی های آرتروکسوپی بعد از چندین ساعت (۳ ساعت) بیمار مرخص شده و نیاز به بستری ندارد. اما در صورتی که بستری انجام بگیرید، هزینه آن نیز محاسبه و افزوده می شود.

4. جراح

   تخصص و مهارت جراح و میزان موفقیت او، در درصد مطلوبیت جراحی و همچنین افزایش قیمت و هزینه جراحی نیز تاثیر گذار بوده و می تواند باعث متغیر بودن قیمت هزینه جراحی شود. (البته بعضی از جراحان مبلغی را به عنوان تخفیف از هزینه کل جراحی کم کرده و یا ممکن است، حتی دستمزد خود را از بیمار نگیرند و فقط هزینه بیمارستان و اتاق عمل پرداخت شود.)

5. روش جراحی

   روش جراحی نیز بر روی هزینه نهایی جراحی تاثیر بسزایی دارد. در بعضی از جراحی ها ممکن است، جراح از وسایل و تجهیزات بیشتری استفاده کند. همچنین روش جراحی روی میزان زحمت جراح و کادر درمانی، مدت زمان جراحی و ریکاوری و... نیز تاثیر داشته و در نهایت می تواند موجب افزایش هزینه جراحی شود.

6. خدمات پزشکی قبل و بعد از جراحی

   قبل و بعد از جراحی، جراح برای مطلع شدن از شرایط دقیق بیمار و چکاپ وضعیت سلامت بیمار، یکسری آزمایشات انجام می دهد. هر کدام از این آزمایش ها هزینه ای داشته که در آخر بر هزینه کل جراحی اضافه می شوند. همچنین استفاده از داروها و دیگر تجهیزات مورد نیاز از جمله مچ بند، آتل و... نیز می تواند موجب افزایش هزینه جراحی شود.

مزایای جراحی آرتروسکوپی مفصل مچ پا

جراحی آرتروسکوپی مفصل مچ پا همانند سایر روش های درمانی و جراحی ها به بهبود وضعیت مفصل آسیب دیده مچ پا کمک کرده و مزایایی دارد. این روش نسبت به سایر روش های جراحی، ایمن تر و مقرون به صرفه تر می باشد. مزیت های این جراحی عبارتند از:

1. این روش جراحی علاوه بر اینکه به بهبود وضعیت مچ پا کمک می کند، می تواند به تشخیص این عارضه نیز کمک کند.
2. در این روش به دلیل وجود آرتروسکوپ و استفاده از آن در حین جراحی، جراح می تواند بدون باز کردن بیش از حد محل آسیب دیده و تنها با ایجاد یک برش کوچک، مرحله به مرحله ی جراحی ترمیمی محل آسیب دیده را مشاهده کند. به همین دلیل احتمال خطای جراح و آسیب به سایر بافت ها بسیار کم و در حد صفر می باشد.
3. از آنجایی که بعد از این جراحی احتمال نیاز به بستری طولانی مدت وجود نداشته و فرد بعد از گذشت چندین ساعت در صورت عدم مشکل و عارضه خاص، از بیمارستان مرخص می شود، هزینه های جراحی تا حدودی کاهش می یابد و به همین دلیل این نوع جراحی مقرون به صرفه می باشد.
4. احتمال بروز خون ریزی و همچنین عفونت بعد از این روش جراحی بسیار کم تر از دیگر روش های جراحی بوده و علت آن این است که این جراحی با برش کوچک انجام می گیرد.
5. این روش جراحی عوارض خاص و خطرناکی به دنبال نداشته و فقط بعد از جراحی احتمال بروز عوارض خفیفی از جمله درد، تورم و برای مدتی نیز اختلالات حرکتی وجود خواهد داشت.
6. بهبود در این نوع جراحی زودتر حاصل شده و معمولا بعد از دو هفته بیش از ۷۰ درصد از عملکرد طبیعی مچ پا حاصل شده و باز خواهد گشت.
7. این روش جراحی معمولا به بیهوشی کامل بیمار نیاز نداشته و با بیهوشی موضعی و بی حسی انجام می شود، در نتیجه عوارض بیهوشی بعد از جراحی زیاد نبوده و موجب ناراحتی بیمار نمی شود.
8. این روش جراحی نسبت به جراحی های دیگر سریع انجام شده و بیمار مدت زمان زیادی را در اتاق عمل نخواهد بود.

مراحل جراحی آرتروسکوپی مچ پا

در حالت کلی روش های جراحی مفصل مچ پا به صورت باز و بسته انجام می گیرند که این روش ها نیز توسط تکنیک های خاص و با استفاده از ابزار و دستگاه های خاص انجام شده و به بهبود وضعیت مفصل مچ پا کمک می کنند. در ادامه چگونگی انجام این جراحی را شرح خواهیم داد. ابتدا لازم به ذکر است که این جراحی اصولا با بی حسی و بیهوشی موضعی همراه بوده و حتی بعضی اوقات به صورت سرپایی انجام می گیرد.

1. جراح ابتدا بعد از بیهوشی و بی حسی فرد، روی محل آسیب دیده مچ پا که قبلا توسط عکس ها و آزمایشات مورد بررسی قرار گرفته، یک برش بسیار کوچک ایجاد می کند.
2. بعد از ایجاد برش، به کمک دستگاه آرتروسکوپ که شامل یک لوله دوربین دار کوچک می شود، با ورود آن در محل مورد نظر (قسمت شکافته شده) و حرکت آن درون مفصل مچ پا، بافت های آسیب دیده و ناحیه آسیب دیده را توسط دوربین و از روی مانتیور مشاهده کرده و به ترمیم و بازسازی آن می پردازد. (در این روش جراح بافت های آسیب دیده مفصل مچ پا را ترمیم کرده و یا در صورت لزوم بخشی از بافت آسیب دیده را از داخل مفصل مچ پا خارج کرده و به بهبود وضعیت مچ پا کمک می کند.)
3. در مرحله آخر نیز لوله آرتروسکوپ را از داخل برش مفصل مچ بیرون آورده و محل برش را بخیه زده و می بندد.

کاربردهای جراحی آرتروسکوپی مچ پا

جراحی آرتروسکوپی کاربردهای زیادی در درمان آسیب ها و عوارض ایجاد شده در مفصل مچ پا داشته و می تواند به بهبود بسیاری از آسیب ها کمک کند. مهم ترین کاربردهای این جراحی عبارتند از:

1. درمان آرتروز مچ پا از نوع حاد
2. درمان شکستگی استخوان های مفصل مچ پا
3. درمان حاد پارگی رباط ها و تاندون های مچ پا
4. درمان لق زدگی و بی ثباتی مفصل مچ پا
5. درمان آرترو فیبروز و ترمیم جای زخم

عوارض جراحی آرتروسکوپی مفصل مچ پا

بعد از جراحی ترمیمی مفصل مچ پا ممکن است به دلایل مختلفی، ناراحتی ها و عوارض خفیف و گاهی نیز شدید برای بیمار ایجاد شود. اما این عوارض در صورت خفیف بودن، خطر خاصی به همراه ندارند. تنها در صورتی که عوارض تشدید شوند و متوقف نگردند، می توان احتمال داد که آسیب جدیدی رخ داده و یا خطری در حال وقوع می باشد. به طور کلی عوارض خطرناک بعد از جراحی ترمیمی مفصل مچ پا محدود بوده و درصد بسیار کمی از افراد ممکن است دچار عوارض حاد و خطرناک بعد از جراحی آرتروسکوپی شوند. این عوارض و مشکلات شامل موارد زیر می شوند:

1. درد تشدید شونده

   یکی از عوارض مهم و شایع بعد از جراحی، درد ناحیه جراحی شده می باشد که حدود ۲۴ الی ۴۸ ساعت بعد از جراحی کاهش یافته و به تدریج متوقف می شود. اما در صورتی که این بعد از گذشت ۲۴ تا ۴۸ ساعت و با استفاده از مسکن و مراقبت های لازم بهبود پیدا نکند، حتما باید به پزشک مراجعه شود. درد تشدید شونده یکی از علائم خطرناک بوده و برای اطلاع از علت آن و جلوگیری از آسیب بعدی باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه شود.

2. اختلال در حرکت شانه

   بعد از جراحی به دلیل ثابت نگه داشتن مفصل مچ پا، اسپاسم عضلانی و یا ضعف و ناتوانی ناشی از درد و تورم، اختلالات حرکتی در مفصل مچ پا اتفاق افتاده و فرد برای مدتی قادر به حرکت آن و راه رفتن آسان و بدون کمک نمی باشد. البته این وضعیت موقت بوده و در صورت ادامه دار شدن آن باید سریعا به کلینیک فیزیوتراپی مراجعه شود.

3. عفونت زخم و یا بدن

   زخم و عفونت های بعد از آن یکی از عوارضی که معمولا به دلیل اشتباهات پزشکی و یا مراقبتی در ناحیه جراحی شده ایجاد شده و موجب ناراحتی بیمار می شود. البته در صورت حاد بودن وضعیت بیمار و گسترش عفونت زخم، ممکن است آسیب های خطرناک بسیار جدی و شدیدی اتفاق بیفتد. این عارضه معمولا با تب همراه بوده و در صورت احساس تب باید سریعا به پزشک مراجعه شود.

4. تورم شدید

   بعد از جراحی ترمیمی مفصل مچ پا، احتمال بروز تورم و التهاب های خفیف و یا شدید به همراه قرمزی پوست محل جراحی شده وجود داشته و بعد از مراقبت از آن در صورت عدم بهبود و کاهش تورم، ممکن است فرد دچار یک آسیب داخلی شده باشد که در این صورت باید سریعا جهت یافتن علت آن باید به پزشک مراجعه شود.

مراقبت های بعد از جراحی آرتروسکوپی مفصل مچ پا

مراقبت های اولیه از مهم ترین و اصلی ترین بخش های درمان بعد از جراحی بوده و بر روی فرآیند بهبود و سرعت آن نیز تاثیر مطلوبی می گذارند. مراقبت های بعد از جراحی مچ پا، نقش بسیار مهمی در تسریع فرآیند بهبود مچ پا، بازگشت عملکرد حرکتی مچ پا و همچنین بهبود درد و عوارض ایجاد شده داشته و در صورتی که در انجام آن ها کوتاهی و سهل انگاری شود، ممکن است فرد با مشکلات جدی رو به رو شود. در نتیجه برای مطلوب بودن نتیجه جراحی، بعد از جراحی باید حتما به نکات مراقبتی زیر توجه شود:

1. بعد از جراحی به مدت دو هفته حتما زیر مچ پای خود یک بالشت بگذارید و پا را بالاتر از سطح قلب قرار دهید.
2. بدون اجازه پزشک هرگز ناحیه زخم و جراحی شده را با آب نشویید.
3. تمامی ورزش ها و تمرینات انجام شده باید طبق برنامه فیزیوتراپیست و با صلاح دید پزشک انجام بگیرد. (از شروع زود هنگام ورزش و نرمش نیز بپرهیزید.)
4. تب شدید نشانه عفونت است. چنانچه تب شدید داشتید، حتما در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
5. با تجویز پزشک جهت بهبود درد و تورم از داروهای مسکن و ضد التهاب استفاده کنید.
6. هنگام انجام تمرینات ورزشی و فیزیوتراپی به هیچ وجه به مچ پا و پا فشار نیاورید و حرکات را آرام و با احتیاط انجام دهید.
7. 5روز بعد از جراحی با تجویز پزشک پانسمان را عوض کرده و محل زخم را با مواد ضدعفونی کننده شست و شو داده و ضدعفونی کنید.
8. جهت کاهش درد و تورم محل جراحی شده، می توانید از بریس و مچ بندهای مخصوص که دارای سیستم سرمایشی هستند، استفاده کنید و یا بر روی محل جراحی شده به مدت ۸ الی ۱۰ دقیقه و به صورت غیر مستقیم، کمپرس سرد و یخ قرار دهید. دقت کنید، نباید ناحیه جراحی شده (مچ پا) به طور ممتد و طولانی سرد شود و باید بعد از هر چند دقیقه سرمایش، به مچ پا اجازه داد تا کمی گرم شود.

سوالات متداول

1. دوران بهبود و نقاهت بعد از جراحی آرتروسکوپی مفصل مچ پا چه مدت طول می کشد؟

   بعد از جراحی آرتروسکوپی مفصل مچ پا، تقریبا حدود چند ساعت (3 ساعت) زمان می برد تا بیمار از بیمارستان مرخص شود. بعد از مرخص شدن بیمار، باید حتما در شب اول یک مراقب کنار او باشد تا در صورت بروز هر گونه ناراحتی و مشکلی سریعا بیمار را به بیمارستان انتقال دهد. بعد از گذشت چند روز بیمار شروع به فیزیوتراپی کرده و ممکن است ۳ تا ۶ ماه طول بکشد تا وضعیت فرد و عوارض ایجاد شده از جمله درد و تورم و کاهش دامنه حرکتی و انعطاف پذیری بهبود یابد و بیمار بتواند بدون احساس درد و ناراحتی مچ پای خود را حرکت دهد و به فعالیت های سابق خود بپردازد. البته ناگفته نماند دوران نقاهت با توجه به وضعیت جسمی و روحی فرد، روش های درمانی، فیزیوتراپیست و مراقبت های بعد از عمل متغیر می باشد.

2. آزمایشات قبل از جراحی آرتروسکوپی مچ پا به چه صورت می باشند؟

   قبل از جراحی پزشک بیمار را برای انجام آزمایشاتی از جمله آزمایش خون، نوار قلب، آزمایش ادرار، عکس برداری از ناحیه آسیب دیده (مفصل مچ پا) و قفسه سینه، اکوی قلب و... آماده می کند و با انجام این آزمایشات از وضعیت سلامت بیمار به طور کامل آگاه می شود.